Peder Tygesen Finneid
Blev högst 69 år.
Född: | 1616 Finneid, Drangedal, Telemark (Norge). [1] | Per Tykeson Finneid er relativt fyldig omtalt av Sannes. Under "Gards- og ættesoga" for Finneid gård skriver han (s.415-416): "Ein kan ikkje finne at Tyke og Marte hadde meir enn ein son: Per Tykeson, som bruka Finneid frå 1650 til han døde. Han var fødd 1616, 5 år etter presten kom, og soleis fødd i Drangedal. |
Död: | före 1686 Drangedal, Telemark, (Norge). [1] | då det er nevnt «sal. Peder Findøe» iflg. Sannes. |
Noteringar
KÄLLA:(Olav Sannes: Drangedal med Tørdal (Drangedal: Drangedal kommune, 1925) side 415-16)
"Om tilstandet på Finneid den tid (ca. 1664) skriv presten Niemann: "Fineid har i fordums tid været brukt til prestegaarden, men er frakommet formedelst Marte Phalentinsdatter, fordum presteenke her paa stedet, som dermed blev aflagt at bruge til enkesæde til livs ophold hvilken gaard hendes søn Peder Tygesen, som den endnu bruger imod ordinans og reces, som tilholder og bevilger de prester, som er brøstholdne paa jord at bruge, at de skal have fortrinsret fremfor andre. Men han har taget den i førstebøgsel av Kgl. Mays. Foged Peder Hansen og har Presten til største betryk og skade bragt." Per hadde 1661 søkt til statsholdaren, Ivar Krabbe, om lov til å bruke Finneid og fått det. Asborg hadde fått fleire av dei mange gardane til fyrste mannen sin, m.a. Oseid, Søndre Tørnes, Lundereid og ein part i søndre Kalstad."
"Per og Asborg var i eit brudlaup på Henneseid. Der var og Tor Verpe og kona hans, Gunhild, som var dotter til Asborg, med Aasulf Henneseid. Då det leid ut i brudlaupet, egla Tor seg inn på Per, og der blei slagsmål - dei spende belte, seier noka -. Per tapa, og dei sette seg på kvar si side av bordet. Tor drog kniven og ville bruke'n på Per. Per såg det, fekk kniven opp i ein fart. Han stakk under bordet og beint i magen på Tor. Blodet spruta ut og heilt på veggen, der det synte seg lenge etter. Tor døde av stikket. Asborg hadde tatt ut og opp Tokevatnet for å kome til Finneid. Per for etter ho i rasande sinne, då han meinte det var hennars skuld. No blei han fredlaus og gøymde seg under ein heller i Josurheidskogen. Den heiter den dag i dag "Per Finneids heller". Ein husmann han trudde på, skaffa han mat. Imens gjekk sak for retten. Han avtala med husmannen, at han skulle gje'n signal når dommen var fallen. Det skulde skytast 2 skot om han blei dømt, og 3 dersom han blei frikjent. Ein dag Per var nede i ei tjenn tett ved og bløytte lefse, small der 2 skot. Han trudde han var dømt og blei reint vonlaus. Endeleg kom det tredje skotet, som det vara lenge før husmannen fekk til å brenne. Han blei frikjent, for det var avtala millom Asborg og Tor at han skulle drepe Per."
Dette fortalde m.a. Albert Tyvand i Sannidal - 91 år - (dette ble skrevet i 1924, min anm.) som er ein ættling av Per, og som har kniven han stakk Tor med. Han fortalde og at aktene i saka låg på Lundereid for ikkje so svært lenge sea.
"Det var nok ikkje noko godt forhold millom Per og Asborg på den tid" fortsetter Sannes (og dette er vel en mild understatement, hvis kona hadde forsøkt å få ham drept). "Det er truleg at det var for å rette på det, at Per 1671 fekk gåvebrev av Asborg på garden Lundereid. Denne garden pantsatte han 1682 til amtmann Adeler for 320 rdl. Han gjorde det med samtykke av kona si. Adeler fekk og forkjøpsrett til det som blei drive frå skogen. Under pantebrevet har Per sett bumerket sitt (som jeg dessverre ikke kan gjengi her - det ser ut som et 4-tall med et kors på hver endestav. Min anm.) Det tyder på pengemangel, at han pantsette garden. Dei budde ei kort tid på Lundereid. Endå so mange eigedomar dei hadde, levde og døde dei som bruksfolk på Finneid. Per skulle vere ein morosam mann med mange innfall og småstreker. Presteson som han var, og ein rik mann, la nok bygdefolket merke til han. Det er fleire fortelingar om han, som held seg enno. __________________________________________________________________________
FAMILJ: Ektefelle: «Kari» Finneid Trolig født: rundt 1620 Død: ca. 1659 på Finneid, Drangedal
Barn: Tyge Pedersen Tveit + Født: ca. 1649 Gift: med Else Tolfsdatter Tveit Død: 1725 på Tveit, Drangedal
Barn: Johanne Pedersdatter + Trolig født: rundt 1653 Gift: med Tor Larsen Vefall ytre
Barn: Åsulv Pedersen Trolig født: rundt 1655
Barn: Karen Pedersdatter Finneid / Bø + Født: ca. 1658 Gift: med Jørgen Jørgensen Bø Død: 1739 på Bø, Tørdal, Drangedal
Ektefelle: Asborg Halvorsdatter Henneseid Trolig født: rundt 1615 Død: 1691 __________________________________________________________________________
Källor
[1] | Olav Sannes: Drangedal med Tørdal (Drangedal: Drangedal kommune, 1925) side 415-16 |
|